Submenu

Locatiekeuze

Is geothermie een kansrijke optie voor de warmtetransitie in jouw gemeente? Dan is het aan te bevelen om geothermie op te nemen in het ruimtelijk beleid. Dit doe je tijdens de verkenningsfase van een project. Je maakt dan een afweging over de ruimtelijke bestemming die in de omgevingsvisie en omgevingsplannen komt. Zie je in de gemeente koppelkansen met bijvoorbeeld het vernieuwen van infrastructuur? Is hogetemperatuur opslag (HTO) een mogelijkheid of zijn er andere collectieve warmtebronnen binnen de gemeente mogelijk?

Afwegingsproces locatie

Aan de keuze van een locatie gaat een zorgvuldig afwegingsproces vooraf, zowel binnen de gemeenteorganisatie als met de omgeving. Om het project te laten slagen is een zorgvuldig zoek- en keuzeproces belangrijk. Dit is ook belangrijk voor de acceptatie van het project. Maak als gemeente daarom gedetailleerde afspraken met de ontwikkelaar. Neem hierin de regie.

Voorwaarden (technisch, financieel, vergunning) waaraan een bovengrondse locatie moet voldoen

Formeel is het de initiatiefnemer die een locatie probeert te verwerven en vergund te krijgen. Zijn uiteindelijke voorkeur hangt vooral af van verschillende haalbaarheidsfactoren. Een voorbeeld van een ’locatie afweging’ is de quick scan naar locaties die in Den Haag is uitgevoerd. De tabellen hieruit zijn voor deze landelijke handreiking algemeen gemaakt.

Tabel 1 toont de noodzakelijke voorwaarden en locatiebepalende factoren die het project blokkeren (zogeheten showstoppers).
Tabel 2 (haalbaarheidsfactoren) geeft de wegingsfactoren en welke punten extra aandacht nodig hebben.
Tabel 3 (aandachtspunten) gaat over de milieukundige staat van de bodem. Soms moet de initiatiefnemer toetsen of hieraan is voldaan, zo niet dan zijn deze aandachtspunten meestal te beïnvloeden door een extra inspanning (extra heiwerk, grondreiniging).

Het proces na het kiezen van een locatie

Als een aantal locaties geschikt blijkt op basis van de genoemde criteria, volgt een besluit over de communicatie en participatie. Dit is altijd maatwerk. Met bewoners op een bedrijventerrein afstemmen is bijvoorbeeld minder intensief dan bewoners in een woonwijk. Het is altijd belangrijk om bewoners op tijd in het afwegingsproces te betrekken. Start bijvoorbeeld met een verkennend traject. Bewoners dragen zelf criteria voor de locatiekeuze aan. Deze criteria leg je naast de criteria van de gemeente en het geothermietraject. Hierdoor ontstaat een gezamenlijke set criteria. Het maakt de bewoners mede-eigenaar van de locatiekeuze. Lees meer informatie over maatschappelijk draagvlak.

Noodzakelijke voorwaarde

Noodzakelijke voorwaarden	Toelichting
Geologie	De diepe ondergrond moet voldoende poreus en permeabel zijn. Bekijk voor een eerste indruk de Warmteatlas.
Terreinomvang	Er is voldoende ruimte: 50 x 100 meter voor de boortoren en andere installaties. 30 x 100 meter voor opslag van materiaal en parkeergelegenheid
Bouwhoogte	De definitieve installatie is meestal 8 – 15 meter hoog
Ondergrondse civiele werken	Er zijn geen grote civiele werken aanwezig in de ondergrond van (een deel van) de locatie (zoals tunnels, parkeergarages). Een overzicht van bestaande civiele werken.
Open ruimte	De locatie is een open ruimte (bedrijfsterrein, nutsvoorzieningen, braakliggende gronden, pleinen, sportvelden, parkeerruimtes).

Haalbaarheidsfactoren

Factoren	Toelichting
Afstand tot afzet	Vanwege de warmtetransportleiding heeft de afstand tot afzet invloed op de businesscase. Bekijk het overzicht van locaties van een aantal bestaande warmtenetten.
Afstand tot gebouwde omgeving	Tijdens de ontwikkeling van een geothermielocatie, en bij een bestaande geothermielocatie kan overlast ontstaan. Denk hierbij aan geluids-, licht-, transport- en geurhinder. Hierbij zijn de QRA radius (quantitative risk assessment) en ATEX radius (Europese richtlijn op het gebied van explosiegevaar) van belang. Ook houd je rekening met de veiligheid, de veiligheidseisen van een mijnbouwinstallatie en mogelijke ontheffingen die je moet aanvragen. Deze staan vermeld in de Mijnbouwwet artikel 43.
Afstand tot leefomgeving	De voorkeur is op een bedrijventerrein en niet in de omgeving van een woonwijk. Als deze wel in de omgeving ligt moet er publieke acceptatie van het initiatief zijn. Bekijk het overzicht van locaties van bedrijventerreinen.
Afstand tot snel- en spoorwegen	Rond spoor- en snelwegen worden beperkende zones aangehouden waarbinnen veiligheidseisen voor gebouwen (zoals geothermie installaties) gelden (Regeling Bouwbesluit 2012, artikel 2.4). De afstanden die je moet aanhouden per traject vind je in de Regeling basisnet en de bijbehorende bijlage.
Afstand tot hoogspanningskabels	Hoogspanningskabels vlak bij een boorlocatie zorgen voor nadelige effecten bij het optillen van holle buizen, omdat deze als een geleider kunnen dienen. Dit kan worden opgelost, maar zal de werkzaamheden complexer maken. Bekijk de locaties van hoogspanningskabels.
Bestaande bodemenergie	Bij een bodemenergiesysteem vlak bij de omgeving is het soms nodig om een interferentieonderzoek uit te voeren. Bekijk het overzicht van alle bodemenergiesystemen (open en gesloten) die gemeld en/of vergund zijn. Bekijk de factsheet Bodemenergie en WKO voor meer informatie over bodemenergie?
Beschermgebied drinkwater	Een geothermieboring mag je niet uitvoeren in waterwingebieden, grondwater beschermgebieden en boringvrije zones rondom bestaande grondwaterwinningen voor de openbare drinkwatervoorziening. De provincie wijst deze gebieden aan. Bekijk de locaties.
Aanwezigheid van olie of gas	Als er olie of gas in het reservoir zit is geothermische productie onmogelijk. De aanwezigheid van olie of gas in formaties boven een potentieel geothermie reservoir hebben invloed op de booractiviteiten, omdat extra veiligheidsmaatregelen noodzakelijk zijn. Hier wordt altijd een risicoanalyse voor gemaakt. Bekijk alle, in kaart gebrachte, olie- en gasvelden.
Ondergrondse leidingen en kabels	Bij het boortraject moet je rekening houden met de leidingen in de ondergrond. Kabels en leidingen moet je eventueel verplaatsen om een locatie geschikt te maken voor geothermie. De locatie van ondergrondse kabels en leidingen in openbare ruimte kun je opvragen via een klic-melding.
Archeologie & Aardkundige waarden	De aanwezigheid van archeologische en aardkundige bijzonderheden kunnen een restrictie vormen voor de ontwikkeling van een geothermie locatie. Kijk voor meer informatie op de website van Cultuur Erfgoed. Meer informatie over de aanwezigheid van archeologie in de ondergrond. Meer informatie over de aanwezigheid van aardkundige monumenten.
Bomen & (beschermd) Natuurgebied	Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is een netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden. Provinciaal wordt vastgelegd wat wel en niet mag in het NNN. Bij voorkeur bevindt een geothermielocatie zich niet in het NNN. Als dit wel het geval is moet je onderzoeken of geothermie is toegestaan. Ook de aanwezigheid van beschermde diersoorten vlak bij een potentiële geothermielocatie moet onderzocht worden.
Bouw- & infrastructuurplannen	Houd rekening met toekomstige bouw- en infrastructurele plannen. Denk hierbij aan voldoende ruimte voor groot onderhoud van de geothermielocatie tijdens de looptijd van het gehele project.
Ruimte beschikbaar voor opslag testwater	Het formatiewater wat tijdens de productietest geproduceerd wordt moet je opslaan en afvoeren. Hiervoor leg je waterbassins aan. Deze bassins hebben een opslagcapaciteit van 3.000-10.000m3. Er is dus op boorlocatie voldoende ruimte nodig voor deze bassins.
Terrein bevat (deels) oppervlaktewater	Wanneer het terrein oppervlaktewater bevat moet dit gedempt worden. Op een andere plek moet je vervangend oppervlaktewater maken om afvloeiend hemelwater op te vangen. De gemeente zorgt voor het verwerken van hemelwater. Bekijk meer informatie over de Waterwet.
Eigendom grond	Voor de ontwikkeling van een geothermielocatie hoeft de grond geen eigendom te zijn, een huurovereenkomst is voldoende. Wel heeft de eigenaar (of eigenaren) zeggenschap over de grond. Ook kunnen partijen recht van opstal hebben. Bekijk meer informatie op de eigendomskaart van het kadaster.
Toegankelijkheid verkeer	Bij het ontwikkelen van een geothermielocatie moeten toegangswegen geschikt zijn voor groot vrachtverkeer voor de aan- en afvoer van materialen. Ook als er in de toekomst een aanvullende boring gepland is, is dit een aandachtspunt.

Aandachtspunten

Aandachtspunten	Toelichting
Waterlozing mogelijkheden	Mogelijkheden voor waterlozing vlakbij de locatie creëren.
Bodemverontreiniging	Aanwezig, onderzoek nodig. Informatie over of er op een bepaalde plek bodemonderzoek is gedaan, er vervolgstappen nodig waren en/of een locatie al gesaneerd is vind je via het bodemloket.
Draagvermogen	Voor iedere geothermielocatie stel je een fundatieplan voor de boorlocatie op. Hierin staat of heien en/of pre-loaden van de boorlocatie noodzakelijk is.
Bestemmingsplan	De beschrijving van het bestemmingsplan en de regels in het bestemmingsplan moeten een geothermiesysteem toestaan. Bekijk alle landelijke bestemmingsplannen.